Agatha Christie

İngiliz yazar, polisiye edebiyatın en önemli isimlerinden biri ve Dedektif Hercule Poirot karakterinin yaratıcısı.
Doğum	Agatha Mary Clarissa Miller Christie Mollowan 15 Eylül 1890 Torquay, Devon, İngiltere
Ölüm	12 Ocak 1976 (85 yaşında) Wallingford, Oxfordshire, İngiltere
Diğer ad(lar)ı	Mary Westmacott Agatha Christie
Meslek	Roman-Kısa öykü yazarı, Şair
Evlilik(ler)	Archibald Christie (1914–1928) Sir Max Mallowan (1930–1976)
Çocuk(lar)	Rosalind Hicks (1919–2004)
Resmî site	http://www.agathachristie.com/

Agatha Christie'nin Doğu Ekspresinde Cinayet romanını yazdığı Pera Palas'taki 411 no'lu oda.

Tam adı Agatha Mary Clarissa Miller Christie Mollowan olan Agatha Christie (15 Eylül 1890 – 12 Ocak 1976), İngiliz yazar, polisiye edebiyatın en önemli isimlerinden biri ve dedektif Hercule Poirot karakterinin yaratıcısıdır. Mary Westmacott takma adıyla aşk romanları da yazmıştır. Ancak asıl ününü, yazdığı 80 dedektif romanına ve West End tiyatrolarında sahnelenen oyunlarına borçludur.

Yaşamı

Babası Frederick Alvah Miller, Agatha henüz küçük yaştayken öldü. Annesi tarafından evde eğitilen küçük kız, yalnız bir çocukluk geçirdi. Küçük yaşta öyküler yazmaya başladı. 16 yaşında, şan öğrenimi görmek üzere Paris’e yollandıysa da kısa sürede bundan vazgeçti. Ciddi anlamda ilk edebi denemeleri, duygusal konuları ele alan öyküler oldu. 1914’de pilot albay Archibald Christie ile evlendi ve yeniden Fransa’ya gitti. Dislektik olmasına rağmen öykü, roman okumayı çok seviyordu. Fransa'dayken vakit geçirmek üzere okuduğu dedektif öykülerinin daha iyilerini yazabileceğini düşünerek ilk polis romanı olan The Mysterous Affair at Styles’ı (Styles’daki Esrarengiz Olay) yazdı. Kitap çeşitli yayınevinlerince geri çevrildikten sonra 1920’de Bodley Head Yayınevi tarafından kabul edildi. Bu roman, Agatha Christie’nin ilk Hercule Poirot’lu romanıdır.

Ortadan kaybolması

Agatha Christie 1926’da 11 gün boyunca kaybolur. Bütün aramalara rağmen bulunamaz. Arabası bir göl kenarında bulunur. Araba ağaçlara çarpmış, bavulları yerlere saçılmış vaziyettedir. Christie bir süre sonra ortaya çıkar ama hiçbir açıklama yapmaz. Bu olayın kaza süsü verilmiş bir senaryo olduğu düşünülür. Kimilerine göre ise Agatha Christie geçici hafıza kaybına uğramıştır. Bir iddiaya göre ise Agatha Christie kocasının sevgilisini öldürme planları yapmıştır.

Eserleri

Hercule Poirot, zekası, espri yeteneği, keskin gözlemciliği ve Avrupalı nezaketi ile dikkat çeken Belçikalı bir dedektiftir. Cinayetleri “küçük gri hücreler” dediği beynini kullanarak çözmesi ve bu arada da İngiliz yüksek sınıfının özel yaşamının saklı yönlerini ortaya dökmesi ile tanınır. Agatha Christie’nin arka arkaya yazmaya başladığı polis romanları Poirot tipine uluslararası ün kazandırdı. Yazar ayrıca Miss Marple adını verdiği bir tip daha yarattı. Sevimli bir yaşlı kadın olan amatör dedektif Miss Marple da çok tutuldu. 1928’de ilk kocasından boşanıp Max Mallowan’le evlendikten sonra birçok ülke gezip görme fırsatı bulan Christie’nin romanları 1930’larda çoğunlukla uluslararası mekânlarda geçmeye başladı.
Hayranlarınca her kitabı beğenilmekle birlikte, Agatha Christie’nin edebi kaygılarla yazdığı bazı romanlar eleştirmenlerin de dikkatini çekti. On Küçük Zenci ise polis romanının klasikleri arasındadır. Agatha Christie, İngiliz töre romanı geleneğinde yazdığı polis romanları ile dünya edebiyatında kendine özgü bir yerin sahibi olmuştur.
Christie 1971 yılında, İngiltere'nin en yüksek onur ünvanı olan Britanya İmparatorluğu Kadın Komutanı unvanını almıştır.Yazar, 12 Ocak 1976 tarihinde yaşama veda etmiştir.

Romanları

Basım Yılı	Ad	Dedektif
1920	Ölüm Sessiz Geldi The Mysterious Affair at Styles	Hercule Poirot Arthur Hastings Başmüfettiş Japp
1922	Gizli Düşman The Secret Adversary	Tommy ve Tuppence
1923	Dersimiz Cinayet Murder on the Links also The Murder on the Links	Hercule Poirot Arthur Hastings
1924	Kahverengi Elbiseli Adam The Man in the Brown Suit	Anne Beddingfeld Albay Race
1925	Köşkteki Esrar The Secret of Chimneys	Başkomiser Battle
1926	Roger Ackroyd Cinayeti The Murder of Roger Ackroyd	Hercule Poirot
1927	Büyük Dörtler The Big Four	Hercule Poirot Arthur Hastings Başmüfettiş Japp
1928	Mavi Tren'in Esrarı The Mystery of the Blue Train	Hercule Poirot
1929	Dört Neşeli Arkadaş The Seven Dials Mystery	Bill Eversleigh Başkomiser Battle
1930	Ölüm Çığlığı The Murder at the Vicarage	Miss Marple
1931	Sittaford Malikanesi'nin Gizemi The Sittaford Mystery also Murder at Hazelmoor	Inspector Narracott
1932	Cesetler Ağlamaz Peril at End House	Hercule Poirot Arthur Hastings Başmüfettiş Japp
1933	Lord Edgware'yi Kim Öldürdü Lord Edgware Dies also Thirteen at Dinner	Hercule Poirot Arthur Hastings Başmüfettiş Japp
1934	Doğu Ekspresi'nde Cinayet Murder on the Orient Express also Murder in the Calais Coach	Hercule Poirot
1934	Neden Evans'a Sormadılar? Why Didn't They Ask Evans? also The Boomerang Clue	Bobby Jones Frankie Derwent
1935	Üç Perdelik Cinayet Three Act Tragedy also Murder in Three Acts	Hercule Poirot
1935	Ölüm Diken Üstünde Death in the Clouds also Death in the Air	Hercule Poirot Başmüfettiş Japp
1936	Cinayet Alfabesi The A.B.C. Murders also The Alphabet Murders	Hercule Poirot Arthur Hastings Başmüfettiş Japp
1936	Gece Gelen Ölüm Murder in Mesopotamia	Hercule Poirot
1936	Briç Masasında Cinayet Cards on the Table	Hercule Poirot Albay Race Başkomiser Battle Ariadne Oliver
1937	Sessiz Tanık Dumb Witness also Poirot Loses a Client	Hercule Poirot Arthur Hastings
1937	Nil'de Ölüm Death on the Nile	Hercule Poirot Albay Race
1938	Ölümle Randevu Appointment with Death	Hercule Poirot
1938	Noel'de Cinayet Hercule Poirot's Christmas also Murder for Christmas also A Holiday for Murder	Hercule Poirot
1939	Zehiri Kim Verdi Murder is Easy also Easy to Kill
1939	On Küçük Zenci And Then There Were None also Ten Little Indians also Ten Little Niggers
1940	Esrarengiz Sanık Sad Cypress	Hercule Poirot
1940	İskemlede Beş Ceset One, Two, Buckle My Shoe also An Overdose of Death also The Patriotic Murders	Hercule Poirot Başmüfettiş Japp
1941	Ölüm Oyunu Evil Under the Sun	Hercule Poirot
1941	N veya M? N or M?	Tommy ve Tuppence
1942	Cesetler Merdiveni The Body in the Library	Miss Marple
1942	Beş Küçük Domuz Five Little Pigs also Murder in Retrospect	Hercule Poirot
1942	Cinayet Reçetesi The Moving Finger also The Case of the Moving Finger	Miss Marple
1944	Sıfıra Doğru Towards Zero	Başkomiser Battle Müfettiş James Leach
1944	Yılan İçini Döktü Death Comes as the End
1945	Şampanyadaki Zehir Sparkling Cyanide also Remembered Death	Albay Race
1946	Hollow Malikanesi Cinayeti The Hollow also Murder After Hours	Hercule Poirot
1948	Şeytan Dönemeci Taken at the Flood also There is a Tide...	Hercule Poirot
1949	Çarpık Evdeki Cesetler Crooked House	Charles Hayward
1950	Cinayet İlanı A Murder is Announced	Miss Marple
1951	Bağdat'a Geldiler They Came to Baghdad	Victoria Jones
1952	Bayan McGinty'nin Ölümü Mrs McGinty's Dead also Blood Will Tell	Hercule Poirot Ariadne Oliver
1952	Zarif Bir Cinayet Gecesi They Do It with Mirrors also Murder with Mirrors	Miss Marple
1953	Cenazeden Sonra After the Funeral also Funerals are Fatal also Murder at the Gallop	Hercule Poirot
1953	Porsuk Ağacı Cinayeti A Pocket Full of Rye	Miss Marple
1954	Bilinmeyen Hedef Destination Unknown also So Many Steps to Death
1955	Üç Yanlış Üç Ceset Hickory Dickory Dock also Hickory Dickory Death	Hercule Poirot
1956	Sonuncu Kurban Dead Man's Folly	Hercule Poirot Ariadne Oliver
1957	16.50 Treni 4.50 from Paddington also What Mrs. McGillicuddy Saw! also Murder She Said	Miss Marple
1958	Şahidin Gözleri Ordeal by Innocence
1959	Kapı Tekrar Vuruldu Cat Among the Pigeons	Hercule Poirot
1961	Ölüm Büyüsü The Pale Horse	Inspector Lejeune Ariadne Oliver
1962	Kırık Ayna (Ve Ayna Kırıldı) The Mirror Crack'd from Side to Side also The Mirror Crack'd	Miss Marple
1963	Ölüm Saatleri The Clocks	Hercule Poirot
1964	Ölüm Adası A Caribbean Mystery	Miss Marple
1965	Cinayetler Oteli At Bertram's Hotel	Miss Marple
1966	Üçüncü Kız Third Girl	Hercule Poirot Ariadne Oliver
1967	Geceyarısı Cinayeti Endless Night
1968	Pembe Evdeki Ölü By the Pricking of My Thumbs	Tommy ve Tuppence
1969	Elmayı Yılan Isırdı Hallowe'en Party	Hercule Poirot Ariadne Oliver
1970	Frankfurt Yolcusu Passenger to Frankfurt
1971	Ölüm Meleği Nemesis	Miss Marple
1972	Filler de Hatırlar Elephants Can Remember	Hercule Poirot Ariadne Oliver
1973	Kader Kapısı Postern of Fate Son Tommy ve Tuppence Romanı	Tommy ve Tuppence
1975	Ve Perde İndi Curtain Son Hercule Poirot Romanı	Hercule Poirot Arthur Hastings
1976	Uyuyan Ölüm Sleeping Murder Son Marple Romanı	Miss Marple

Kısa Öykülerden Oluşan Kitapları

Basım Yılı	Ad	Dedektif
1924	Poirot Kanıt Peşinde Poirot Investigates	Hercule Poirot
1929	Suç Ortakları Partners of Crime	Tommy ve Tuppence
1930	Ölümün Tam Zamanı The Mysterious Mr. Quin	Mr. Satterthwaite Harley Quin
1932	Cinayetler Kulübü The Thirteen Problems	Miss Marple
1933	Kanatların Çağrısı The Hound of Death
1934	Parker Pyne İz Üzerinde Parker Pyne Investigates	Parker Pyne Ariadne Oliver
1937	At Yolundaki Cinayet Murder in the Mews	Hercule Poirot
1947	Hercule'un On İki Görevi The Labours of Hercules	Hercule Poirot
1950	Fare Kapanı Three Blind Mice and Other Stories	Tommy ve Tuppence
1960	Noel Kekinin Gizemi The Adventure of the Christmas Pudding	Hercule Poirot
1974	Hercule Poirot İz Üzerinde Poirot's Early Cases	Hercule Poirot
1979	Miss Marple'ın Son Maceraları Miss Marple's Final Cases and Two Other Stories	Miss Marple
1997	Işıklar Sönünce While the Light Lasts and Other Stories

Tiyatro Oyunundan Romana Çevrileri

Basım Yılı	Ad	Dedektif
1930	Acı Kahve The Black Coffee	Hercule Poirot
1954	Sevimli Örümcek Spider's Web
1958	Beklenmeyen Misafir The Unexpected Guest

Dış bağlantılar

• Agatha Christie Türkiye fan forum sitesi
• Türkiye'de yayımlanmış Agatha Christie romanlarının Türkçe adları
• Agatha Christie kitaplarinin bazilarinin okur degerlendirmeleri